Amsterdam ve genel olarak Hollanda belki de soğuk iklimi gereği çok zengin bir mutfak kültürüne sahip değildir. Geleneksel yemekleri genellikle et, lahana ve patates çeşitleri üçgeninde döner durur. Bir parça et, tabi bu balık veya tavuk da olabilir, yanına bir lahana çeşidi ve her akşam farklı bir usulde pişirilmiş patates…
Ne var ki, Amsterdam’da 185 farklı etnik kökenden göçmen yaşar ve bu göçmenlerin beraberlerinde getirdikleri mutfak kültürü, Hollanda’ya inanılamayacak bir zenginlik katar. Ancak biz sizlere bu makalemizde, mutlaka tadılması gereken tipik, geleneksel Dutch lezzetlerinden bahsettiğimiz bir Amsterdam yemek rehberi hazırladık.
1- HOLLANDA PEYNİRLERİ
Sokak pazarlarında ve peynir dükkanlarında bin bir çeşit peynire rastlayacaksınız. Almadan önce küçük tadımlar yapabilir ve damak tadınıza göre seçim yapabilirsiniz.
En meşhur Hollanda peyniri ‘Gouda’dır ve tüktilmeden önce bekleme sürelerine göre farklı çeşitleri bulunur. ‘Jong’ olanlar taze, yumuşak ve süt kokulu olurlar ve eskilik derecesine göre sırasıyla ‘belegen’, ‘extra belegen’, ‘oud’ ve ‘overjarig’ isimlerini alırlar.
Tabi ki beyaz renkli keçi peynirlerini ‘Geitenkaas’, isli peynirleri ve çeşitli şekillerde lezzetlendirilmiş baharatlı peynirleri de unutmamak gerekir. Baharatlı peynirlerin en tercih edilenleri hardal tohumlu ve kimyonlu olanlardır.
2- HARING (HOLLANDSE NIEUWE)
Sandviç içerisinde turşu ve küp soğan eşliğinde haring. Eğer ilk defa yiyorsanız en iyi başlangıç şekli. Bu lezzetin hollandaca adı Broodje Haring. Fotoğraf sahibi Or Hiltch
Haring, geleneksel ismiyle Hollandse Nieuwe tipik Hollanda lezzetidir. Bize göre ikinci sırayı değil, peynirle birlikte birinci sırayı paylaşmayı hak ediyor. Buraya gelip de haring yemeden dönmek asla olmaz. Tabi ne olduğunu duyunca fikriniz değişebilir. Haring kuzey ülkelerinde sıkça ve çeşitli şekillerde tüketilen bir balıktır. Hollanda’da ise çiğ olarak, yanında küp küp doğranmış soğan ve kornişon turşu dilimleri ile yenir. Eğer balığı bu şekilde çiğ yemek size çok iddialı gelirse, sandviç ekmeğinin içinde yiyebilirsiniz. Eğer bu haliyle de beğenmezseniz, her balık sevenin damak tadına uyabilecek ‘kibbeling’ de deneyebilirsiniz.
Gelelim nerede bulacağınıza… Genellikle pazarlardaki balık tezgahlarında bulabileceğiniz gibi, Amsterdam’da kurulan prefabrik, küçük balık dükkanlarında da bulabilirsiniz. Dükkanın kapısında ilk gözünüze çarpacak şey, geleneksel Hollanda kıyafetli, haring’i yukarı mesafeden, bütün olarak ağzına atmaya çalışan kız afişi olacaktır. Zira, burada haring’in yeme şekli budur.
3- STAMPPOT
En meşhur ve en geleneksel Hollanda yemeğidir. Patates püresinin, ‘boerenkool’ denen ve tadı biraz kara lahanaya benzeyen lahana ile karıştırılmasıyla yapılır. Tabi ki yemeğin üzerine kocaman bir sosis oturtulur. Çok basit olmasına karşın lezzetli bir yemektir. Bazı çeşitlerinde lahana yerine başka sebzeler kullanılır.
4- OLIEBOLLEN
Eğer sokaklara sahne gibi ışıklarla süslenmiş ‘oliebollen’ stantları kurulmaya başlamışsa, bu kışın ve noelin yaklaştığını gösterir. Siz de noel zamanı Amsterdam’a geldiyseniz, sokaklarda oliebollen stantları görebilirsiniz. E bunun neresi Hollanda lezzeti, bildiğimiz lokma diyebilirsiniz. Evet sade olanı aynen lokma ama burada üzerine pudra şekeri serpilerek yeniyor. Elmalı ve kremalı olanlar daha lezzetli ve tipik Dutch diyebiliriz.
5- POFFERTJES
Genellikle kış döneminde, sokak stantlarında yapılan minik kreplerdir. Küçük bir kağıt tabakta, üzerine pudra şekeri serpilerek yenir ve o anki tatlı ihtiyacınızı ziyadesiyle karşılar. Sokakta yenen geleneksel Hollanda lezzetlerinden biridir.
6- BITTERBALLEN
Hardal eşliğinde servis edilen bir tabak dolusu bitterballen, içilen biranın en iyi dostudur! Fotoğraf sahibi danschleifer23
‘Bitterballen’ içi biraz kıvamlı patates püresi ve et karışımı barındıran, dışı çıtır çıtır kızarmış. Sosuna batırarak (çoğunlukla hardal) yiyebileceğiniz küçük köfte kroketlerdir. Biranızı yudumlarken tadına bakabileceğiniz mükemmel bir Hollanda atıştırmalığıdır. Amsterdam’da bira yanında patates tava rutinini rafa kaldırabilirsiniz.
7- ERWTENSOEP
Çok yoğun kıvamda hazırlanan, içeriğindede bir kaç sebze olmasına rağmen ağırlıklı olarak bezelyeden yapılan tipik bir Hollanda çorbasıdır. İçine sosis dilimleri eklenir ve eğer dışarıda içiyorsanız, küçük tereyağlı ekmek ve pastırma veya füme et ile servis edilebilir.
8- POMPOENSOEP
Pompoen yani balkabağı çorbası, ‘erwtensoep’dan sonra Hollanda’nın en meşhur ikinci çorbasıdır diyebiliriz. Tadılması gereken şans eseri içine sosis dilimleri eklenmemiş bildiğimiz türden çorbalardandır. Kış mevsimini çekilebilir hale getiren bir kaç lezzetten biridir.
9- DROPJES
Bir kutu dolusu farklı şekillerde geleneksel hollanda drop şekerleri. Fotoğraf sahibicarola_vanlimborgh
Hollandalılar’ın en sevdiği şekerleme. Anasonlu ve çok sert olan bu şekerlemelere bütün Hollandalılar bayılır. Anasondan dolayı tadı neredeyse acıya yakındır ama daha yumuşak lezzette olanları da mevcuttur. Eğer merak ederseniz her markette bulabilirsiniz. Önerimiz ballı droplardır. ‘Honing Drop’
10- PATAT
Tabi ki patat. Hollandalılar patatesi o kadar çok severler ki, lüks bir restorana gitseniz bile, patates kızartması servis edilebilir. Tabi ki en zevklisi, külah şeklindeki kağıtlarda, üzerine istediğiniz sosu ekleterek sokakta yemektir. Sos olarak fıstıklı sos satesaus, sarımsaklı sos knoflooksaus, ketçap gibi pek çok farklı sos seçeneği var. En popüleri doğal olarak mayonezdir.